Xây dựng con người tự chủ, để dân tộc
tự chủ, chương trình vĩ đại bị dở dang của Phan Châu Trinh
Đầu thế
kỷ XX, sau thất bại của các cuộc khởi nghĩa Cần vương, đã xuất hiện Phong trào
Duy Tân, thoạt tiên được khởi xướng bởi một nhóm trí thức ưu tú, thường được
gọi là “bộ ba Quảng Nam” gồm Phan Châu Trinh, Trần Quý Cáp và Huỳnh Thúc Kháng.
Phong trào nhóm lên ở Quảng Nam, nhanh chóng loan ra khắp Trung Kỳ, ảnh hưởng
sâu rộng đến cả nước, đưa tới cuộc Trung Kỳ dân biến năm 1908, cuộc bạo loạn
chống Pháp lớn nhất trước Cách mạng tháng Tám. Cuộc nổi dậy bị đàn áp nặng nề,
Trần Quý Cáp bị chém ở Khánh Hòa, Phan Châu Trinh bị đày ra Côn Đảo, về sau
thoát tù đã sang Pháp để tiếp tục hoạt động, đến năm