Hàn Lệ Nhân

Khóc hay Cười, ai biết được ?

 Trái với nụ cười là tiếng khóc. Tiếng khóc diễn tả nỗi đau khổ. Nếu Cười có sơ sơ 161 kiểu (1) thì Khóc cũng có cỡ 99 kiểu khóc. Nào khóc thảm thiết, khóc nức nở, khóc nỉ non, khóc rưng rức, khóc nghẹn ngào, khóc thút thít, khóc ấm ức; rồi khóc ròng, khóc oà, khóc thét, khóc thầm, khóc hận, khóc tủi...; qua khóc bù lu, khóc sụt sùi, khóc như ri… và khóc tập thể.

Ðôi lúc ta thấy 2 người cùng khóc, nước mắt nhỏ đồm độp như "hạt mưa trên lá", nhưng chúng ta chớ có vội kết luận là họ đều đau khổ như nhau mà "bé cái nhầm". Có một anh rể quý nghe tin bà mẹ vợ giầu sụ, có chôn rất nhiều vàng sau vườn vừa ngỏm củ ty, vội cùng bà vợ lăn đùng ra khóc. Anh chồng khóc ầm ĩ, thảm thiết hơn chị vợ nhiều, nhưng nếu có máy chụp laser chiếu vào tim đen thì sáng tỏ mười mươi anh chàng này đang mở cờ trong bụng, vì đời sắp lên hương vàng son chói lói, chẳng những thôi nhé từ nay hết bị mè nheo mà còn kè được ít tiền hồi môn béo bở. Chị vợ mất mẹ nên khóc thật. Dĩ nhiên, không cần nói ra nhưng mẹ chồng "đai" thì chắc ai cũng rứa rứa.

Quý vị nào đã đọc sách, xem phim "Số Ðỏ" của Vũ Trọng Phụng hẳn thấy người ta thuê người khóc mướn trong những đám tang nữa kìa (2). Ðám tang nào khóc to nhất, nhiều người khóc nhất, nhiều đội kèn nhất là nhà ấy sẽ nổi tiếng sang và oai nhất. Ðám tang chưa xong, tiếng kèn hãy còn ò, ý, e ngoài ngõ mà trong nhà anh em đã í oẳng cãi nhau đòi chia gia tài.

Còn một trường hợp éo le nữa là hầu hết cô dâu nào sắp lên xe bông về nhà chồng đều khóc ơi là khóc. Cái khóc này mới là kỳ dị, kỳ duyên, kỳ nhông, kỳ cục:

«Khóc như thiếu nữ vu quy,

Cười như anh khoá hỏng thi về làng.»

Cô dâu đang sướng tê, sướng ran người, nhưng chả nhẽ lại nhăn răng ra cười tồ tồ, sợ mang tiếng bất hiếu, nên hình như cô dâu nào, cô dâu nấy cũng "bôi ít dầu xanh con ó hay dầu nhị thiên đường vào khăn mùi xoa rồi lấy khăn lau mắt..." ôi, tha hồ mà khóc, kiểu đào Kim Cương đóng kịch ngày xưa, như Như Quỳnh  khóc khi chôn dầu trên Pa-rí bái nai ngày nay.

Ngoài ra, cũng cần phải nói qua loa kiểu khóc lạ lùng có tầm lịch sử:

1/ Kiểu Tàu:

* Giết xong ân nhân là Bá Xa, Tào Tháo khóc híc híc. Chém xong mưu sĩ của mình là Dương Tu, Tào Tháo khóc hu hu. Lụi xong tên cận vệ, Tào Tháo khóc hê hê. 

* Khổng Minh chọc chết Chu Du, sang phúng điếu, khóc tồ tồ. Bêu đầu tướng Mã Tốc rồi, Khổng Minh khóc tì tì.

* Mượn tay Mao Trạch Đông trừ xong Lưu Thiếu Kỳ, Lâm Bưu khóc toe toét.

2/ Kiểu Việt:

* Phóng tay phát động chính sách Cải Cách Ruộng Đất, đến nửa chừng thấy khủng khiếp quá, ông Hồ xin lỗi, khóc khục khục.

* Ông Hồ chết, Lê Duẩn khóc khằng khặc khi đọc điếu văn.

(Cái chết của ông Hồ vẫn còn là nghi án lịch sử, có dư luận trên liên mạng cho rằng ông ấy bị phe nhóm Lê Duẩn - Trường Chinh, qua tay Bs Tôn Thất Tùng, đầu độc. Thật hư thế nào, mốt...sẽ rõ.).

* Riêng chiến dịch đổi tiền, đánh tư sản mại bản, kinh tế mới, đốt sách, tập trung cải tạo, thuyền nhân tị nạn... sau 1975 ở Miền Nam là chưa đầy tớ nào chịu đại diện đứng ra chọn một kiểu khóc, ngoại trừ nạn nhân là chủ nhân đen – nay mất hay còn - khóc tức tưởi...

* Còn kiểu khóc của nhân dân Bắc Hàn qua cái đột tử của «lãnh đạo vô vàn kính yêu» Kim Jong Il từ ngày 17 tháng 12 năm 2011 thì xin quý độc giả cứ vô tư liên hệ với kiểu khóc của Tố Hữu đối với Staline năm 1953, của người Việt ở Bắc VN năm 1969,  của nhân dân Trung cộng năm 1976 đối với cái chết của Mao… Mà kể cũng lạ, cũng đáng suy gẫm lắm lắm là từ sau tháng 09 năm 1969 đến nay (25/12/2011), VN ta chưa có dịp diễn lại màn lên đồng tập thể như dân Bắc Hàn. Chẳng lẽ VN ta đã tuyệt «lãnh đạo vô vàn kính yêu»?

Vậy không nhất thiết vui là cười và buồn mới khóc, có khi còn ngược lại:

«Ngồi buồn trách lẫn ông xanh,

Khi vui muốn khóc, buồn tênh lại cười.»

Thế mới là đời.

Hàn Lệ Nhân

(1)  Một số kiểu cười Hàn Lệ Nhân tìm được :

01 - Cười ằng ặc

02 - Cười ba lơn

03 - Cười bằng mắt

04 - Cười bằng thích

05 - Cười bí ẩn

06 - Cười bò kàng

07 - Cười bù khú

08 - Cười buồn (khác buồn cười)

09 - Cười cầu hoà

10 - Cười cầu tài

11 - Cười châm biếm

12 - Cười chanh chua

13 - Cười chê

14 - Cười chơi

15 - Cười chua cay

16 - Cười chúm chím

17 - Cười cợt

18 - Cười cộc lốc

19 - Cười cười

20 - Cười cuồng loạn

21 - Cười dài

22 - Cười dâm đãng

23 - Cười dê

24 - Cười dòn

25 - Cười duyên

26 - Cười đã đời

27 - Cười đánh trống lảng

28 - Cười đau khổ

29 - Cười đắc thắng

30 - Cười đểu

31 - Cười điềm đạm

32 - Cười đón

33 - Cười độc

34 - Cười đồng loã

35 - Cười động cởn

36 - Cười đú đởn

37 - Cười đùa

38 - Cười đưa

39 - Cười e thẹn

40 - Cười gằn

41 - Cười góp

42 - Cười gượng

43 - Cười ha hả

44 - Cười hà hà

45 - Cười hạ bệ

46 - Cười hắc hắc

47 - Cười hềnh hệch

48 - Cười hì hì

49 - Cười hỉ hỉ

50 - Cười híc híc

51 - Cười hiền

52 - Cười híp mắt

53 - Cười hóm hỉnh

54 - Cười hơ hớ

55 - Cười hở lợi

56 - Cười hô hố

57 - Cười hồ hởi

58 - Cười hồn nhiên

59 - Cười hồng hộc

60 - Cười huề

61 - Cười khà

62 - Cười khan

63 - Cười khanh khách

64 - Cười khành khạch

65 - Cười khẩy

66 - Cười khì

67 - Cười khinh bỉ (khinh miệt)

68 - Cười khinh khỉnh

69 - Cười khô (cười khan)

70 - Cười khúc khích

71 - Cười khục khục (khùng khục)

72 - Cười lạnh

73 - Cười lẳng lơ

74 - Cười lặng lẻ

75 - Cười lẫn nhau

76 - Cười lém lỉnh

77 - Cười loả lúa

78 - Cười lở trôn

79 - Cười lộn ruột

80 - Cười lười ươi

81 - Cười mát

82 - Cười miểng chai

83 - Cười miếng chi (mỉm chi)

84 - Cười mơn

85 - Cười mũi

86 - Cười nắc nẻ

87 - Cười ngả cười nghiêng

88 - Cười ngả ngớn

89 - Cười ngạo nghễ

90 - Cười ngặt nghẽo

91 - Cười ngất

92 - Cười nghiến răng

93 - Cười ngô nghê (ngờ nghệch)

94 - Cười ngượng ngập

95 - Cười nham nhở

96 - Cười nhạo

97 - Cười nhạt (cười lạt)

98 - Cười nhếch mép

99 - Cười nhí nhảnh

100 - Cười như mếu

101 - Cười như nắc nẻ

102 - Cười nịnh

103 - Cười nô, cười nà

104 - Cười nôn ruột

105 - Cười nụ

106 - Cười nửa miệng

107 - Cười om sòm

108 - Cười ồ

109 - Cười ô trọc

110 - Cười phá

111 - Cười phào

112 - Cười phớt tỉnh

113 - Cười phổng mũi

114 - Cười ra nước mắt

115 - Cười ra rả

116 - Cười ranh mãnh

117 - Cười rập khuôn

118 - Cười ré

119 - Cười rè

120 - Cười reo

121 - Cười rộ

122 - Cười ròn rả

123 - Cười rú lên

124 - Cười rũ rượi

125 - Cười ruồi

126 - Cười sang sảng (rổn rảng)

127 - Cười sảng khoái

128 - Cười sặc sụa

129 - Cười sằng sặc

130 - Cười té đái (vãi đái)

131 - Cười thâm

132 - Cười thầm

133 - Cười thâm thúy

134 - Cười thành thật

135 - Cười the thé

136 - Cười thoả mãn

137 - Cười thơn thớt

138 - Cười thú nhận

139 - Cười thủy tinh

140 - Cười tiếp thị

141 - Cười tình

142 - Cười toe toét

143 - Cười toé loe

144 - Cười tỏn te

145 - Cười trây trúa (nham nhở)

146 - Cười trịch thượng

147 - Cười trừ

148 - Cười tủm

149 - Cười tuồng

150 - Cười tuyệt vọng

151 - Cười tự phụ

152 - Cười vang

153 - Cười vỡ bụng

154 - Cười vô duyên

155 - Cười vu vơ

156 - Cười xã giao

157 - Cười xách mé

158 - Cười xảo trá

159 - Cười xoà

160 - Cười xuý xoá

161 - Cười ý nhị

(còn tiếp)

( chưa tra tự điển các nước khác - 25/12/2011. Mỗi loại cười kể trên có thể dẫn bằng một đoạn văn hay một đoạn thơ Việt ngữ ).

(2) Theo "Cười và Khóc" của Thư Sinh. Lưu ý: Trong bài này tôi có tùy tiện mắm muối vô nguyên tác "Cười và Khóc" của bạn Thư Sinh, mong bạn hỉ xả cười thể tất cho.