"Giáo
lý của người cách mạng" (*) của Serge Netchaïev là một bản
văn gồm có 26 nguyên tắc nền tảng dành rìêng cho người làm cách mạng . Lê-nin,
dĩ nhiên, là người thuộc lòng bức cẩm nang này . Đây có thể nói là tài liệu cội
nguồn hướng dẩn người cộng sản làm cách mạng cướp chánh quyền, cầm quyền và giử
chánh quyền từ năm 1917 cho tới ngày nay (năm 2015) .
Tóm lược tài liệu này tưởng cũng cần thiết để
giúp hiểu thêm cộng sản . Người cộng sản cần đọc qua để nhìn lại việc làm của
mình trong quá trình cách mạng có đúng theo những lời kinh điển này hay không .
Thật ra những người cộng sản lãnh đạo, chẳng có mấy người đọc Mác-Lê . Từ vở
lòng cách mạng, họ chỉ được đọc những gì cấp trên cho đọc . Kinh điển cộng sản
chánh gốc vẫn là những điều xa lạ . Nên có lần Ông Lữ Phương, nguyên Thứ trưởng
Thông tin Văn hóa của Chánh phủ Cách mạng Lâm thời Miền nam Việt nam, hỏi Ông
Võ văn Kiệt « Phải chăng Ông Lê Duẩn không đọc Tư Bản Luận của
Mác ? » . Ông Kiệt phá lên cười « Cấp lãnh đạo ta, không có ai đọc
tới đó cả . Vã lại, họ cũng không cần đọc thì mới lên làm lãnh đạo được »
. Những người khác đọc « Giáo lý của người cách mạng » để hiểu nguyên lý cách mạng cộng sản và nhờ đó sẽ hiểu tại sao người cộng sản có thể giết hằng triệu triệu người một
cách tự nhiên, không biết bận tâm tới những tình cảm mà người không cộng sản
cho là thiêng liêng, như tình gia đình, tình đồng bào ruột thịt, … Và đọc để hiểu
cụ thể người cộng sản ở Việt nam từ Hồ Chí Minh, Lê Duẩn, Đỗ Mười, … tại sao phải
cướp chánh quyền và cai trị đất nước độc
tài, gian ác .
Vài ghi
chú về
sai biệt giữa các bản văn
Cùng nói về giáo lý cách mạng, có 2 bản tài
liệu có cái tựa như giống nhau, nếu đọc qua vội, dễ bị lầm cho đó là một :
« Giáo lý của người cách mạng »,
tác giả là người nga Serge Netchaïev và « Giáo lý (không có chữ của) cách mạng » của tác giả cũng người nga Michel Boukanine .
Có nơi cho rằng 2 ông Serge Netchaïev và
Michel Boukanine là đồng tác giả tài liệu « Giáo lý của người cách mạng »
(Catéchisme du révolutionnaire 1869) . Nhưng ở một nơi khác, 2 ông A.Blin và G. Chaliand quả quyết chính
Serge Netchaïev là tác giả ( Histoire du
Terrorisme de l’Antiquité à Al-Qaida, Bayard, Paris, 2004, trg 153) .
Ngoài ra, Jean Préposiet, trong quyển « Histoire de l’anarchisme (Pluriel , Paris 2012) , cũng cung cấp thêm một văn bản « Cương Lĩnh của người cách mạng
(1869) » . Bản văn này có vài chỗ khác với bản văn trên đây
nhưng nội dung hoàn toàn không có gì mâu thuẩn nhau đáng chú ý .
Nội dung « Gìáo lý của người cách mạng »
Trong quyển
« Le Jeune Staline » (Le Livre
de Poche , Paris, 2010), tác giả người
Anh S.S Montefiore kể lại chuyện Staline thời trai trẻ được Lê-nin biết tới và
tuyển dụng vì bản tánh du đảng, đầu gấu, đã có thành tích ăn cướp, để đào tạo
Staline trở thành tên cướp với tầm vóc lớn hơn, tầm vóc quốc gia, để đủ khả
năng tổ chức đánh cướp ngân hàng lớn lấy tiền lập đảng cộng sản và hoạt động cướp
chánh quyền. Serge Netchaiev, trong tác phẩm « Giáo lý của người cách mạng »,
có dạy rõ để trở thành người cách mạng cộng sản « Mọi thứ như sự âu yếm, tánh ủy mị, tình ruột thịt, bằng
hữu, tình ái, lòng biết ơn và ngay cả danh dự, tất cả đều phải được thủ tiêu để
nhường chỗ cho một thứ đam mê duy nhứt và lạnh lùng là cách mạng » .
Chính nhóm khủng bố « Ý
Chí Nhân Dân » (Volonté du Peuple)
lúc bấy giờ lấy tư tưởng của Serge Netchaiev làm kim chỉ nam mà «
Giáo lý của người cách mạng » đã khai sanh ra
Lê-nin và Staline . Giáo lý dạy « phải biến cái thế giới những người du đảng thành một sức
mạnh vô địch và bất diệt » (Le Jeune Staline, trg 180-183) .
Như vậy chúng ta có thể nói không sai những lãnh
tụ cộng sản có thành tích lẫy lừng về khủng bố, đàn áp, sát hại dân chúng của
mình như Lê-nin, Staline, Mao, Fidel Castro, Hồ chí Minh, Lê Duẩn, Pol Pot, …
đều là tín đồ thuần thành của Giáo chủ Serge Netchaïev mà thánh kinh của họ là
« Giáo lý của người cách mạng » .
26 điều răn dạy
« Giáo
lý của người cách mạng » gồm 26 điều mà người làm cách mạng chí thành phải
nằm lòng, được chia làm 4 tiết và được sơ lược giới thiệu dưới đây, những phần
quan trọng được giử nguyên .
1 – Thái độ của người cách mạng đối với chính
mình
Người cách
mạng là người « bị qui phạt », hay đúng hơn « bị vác thánh
giá » (condamné), tức không thể nghĩ hay làm bất kỳ việc gì
khác được . Hắn không có quyền lợi riêng tư, không có quan hệ, không có những
tình cảm, không có những ràng buộc, không có tài sản và, ngay cả cái tên của hắn,
hắn cũng không được có nữa . Ở con người của hắn, tất cả đều bị thu hút vào một
quyền lợi duy nhứt, một tư tưởng duy nhứt, một đam mê duy nhứt, đó là cách mạng
.
Từ chìu
sâu thẳm của con người hắn, không chỉ bằng lời nói mà bằng hành động, hắn dứt
khoát cắt đứt mọi liên hệ với trật tự đã có và thế giới học thức trong toàn bộ,
với luật pháp, tư hữu, qui ưóc xã hội và cả những nguyên tắc đạo lý . Hắn phải
là kẻ thù không khoang nhượng của thế giới này, và nếu hắn tiếp tục sống ở đó,
chính là để tiêu diệt cái thế giới đó như ý muốn .
Người cách
mạng khinh bỉ các giáo lý thuần túy, từ bỏ các ngành khoa học thường thức, … Chỉ
công nhận một ngành khoa học duy nhất, đó là khoa học hủy diệt . Hắn sẽ nghiên cứu ngày đêm không ngừng nghỉ
khoa học sống động về xã hội dân sự, với các đặc điểm, cơ năng, chức năng, và
toàn bộ trật tự xã hội ở mọi mặt để nhằm phá hủy ngay lập tức cái trật tự xã hội
xấu xa đó . Người cách mạng miệt thị và thù ghét đạo đức xã hội hiện hữu .Theo
hắn, chỉ có bất cứ thứ gì đem đến thắng lợi cho cách mạng đều là đạo đức, bất cứ
thứ gì cản trở cách mạng đều là vô đạo đức, và tội ác (Sau 30/04/1975, dân Miền nam học tập chánh trị, được nghe cán bộ vc nói lại
trọn vẹn câu này) .
Người cách
mạng không đội trời chung với xã hội hiện tại, vì « hể có tao thì không thể
có mày nữa ».
Giữa xã hội
chưa được giải phóng và hắn là một cuộc chiến thường trực không hề có hòa giải,
hòa hợp, diển ra có thể công khai hay bí
mật, nhưng luôn luôn sanh tử . Hắn phải sẵn sàng chết và sẳn sàng chịu đựng mọi
đòn tra tấn .
Người cách
mạng nghiêm khắc với chính mình và cả với những kẻ khác .
Mọi thứ
tình cảm đều ủy mị, phải thủ tiêu, chỉ giử và nuôi dưởng niềm đam mê duy nhất,
lạnh lùng, vô cảm là cách mạng .
Trong thâm
tâm hắn, hắn chỉ có một niềm hân hoan duy nhất, một an ủi duy nhất, một phần
thưởng duy nhất, một thỏa mãn duy nhất, đó là sự thành công của cách mạng
.
Suốt ngày
suốt đêm, hắn chỉ có một suy tư, một mục đích, đó là sự hủy diệt tối ưu nhứt .
Vì đặt lợi
ích cách mạng lên trên mọi lợi ích khác, hắn sẵn sàng giết mọi người cản trở
công tác của hắn, bằng chính hai tay của hắn .
2 - Thái độ của người cách mạng với các đồng
chí
Người cách
mạng chỉ yêu quý và kết bạn với những kẻ cùng làm cách mạng như hắn . Mức độ tình đồng chí, sự tận tâm và các bổn
phận khác đối với đồng chí, chỉ được xác định bởi mức độ ích lợi của đồng chí
này đóng góp cho cách mạng hủy diệt .
Khi một đồng chí gặp khó khăn, người cách mạng
phải quyết định có nên trợ giúp hay là không .
Trợ giúp không xét theo tình cảm cá nhân của mình, mà chỉ căn cứ trên lợi
ích của sự nghiệp cách mạng . Hắn phải cân nhắc sự hữu ích của đồng chí đang gặp
khó khăn đối với cách mạng để lấy quyết định có đáng trợ giúp không ?
3 - Thái độ của người cách mạng với xã hội
Người cách
mạng sống trong xã hội của một Nhà nước (mục tiêu phải tiêu diệt) chỉ vì hắn
tin tưởng sẽ hủy diệt toàn bộ và nhanh chóng xã hội đó . Hắn không thể là người
cách mạng nếu hắn cảm thấy thương xót bất cứ điều gì của xã hội ấy . Nếu hắn có
khả năng, hắn phải tính đến hủy diệt mọi quan hệ hay mỗi người của xã hội đó .
Đối với hắn, mọi thứ và mọi người của xã hội đó đều xấu xa, ghê tởm cần phải được
thanh toán sạch .
Với lòng
không đội trời chung với xã hội hiện hữu, người cách mạng phải thâm nhập khắp
nơi, trong các giai cấp hạ lưu và trung lưu, trong các tiệm buôn, các nhà thờ,
các giới trưởng giả, giới công chức, quân đội, văn học, công an mật vụ, và ngay
cả trong những cung điện (thời Quân chủ, Tổng thống phủ, Thủ tướng phủ thời Cộng
hòa) .
Toàn bộ
thành phần xã hội dơ bẩn ấy phải được chia làm 6 loại . Loại 1 phải bị tuyên án
tử hình ngay tức khắc. Phải lập danh sách thứ tự những tên tội phạm này theo sự
tác hại của chúng đối với sự nghiệp cách mạng, để xử tử theo thứ tự ưu tiên .
Khi lập
danh sách, chúng ta không nên chú trọng đến những hành vi phản động và các thứ
căm thù phát sinh vì những kẻ thù này có thể kích động dân chúng phản ứng bất lợi
cho cách mạng. Phải chú ý đến mức độ ích lợi của cái chết của mỗi tên phản động
đối với sự nghiệp cách mạng . Vậy phải trừ khử trước hết những kẻ rất có hại
cho tổ chức cách mạng, sự ám sát hàng loạt dữ dội sẽ gây kinh hoàng cho chánh
quyền hiện hữu . Loại ra khỏi chánh quyền những viên chức cương quyết và có thật
tài sẽ làm suy yếu quyền lực của chánh quyền đó .
Loại 2 gồm
những kẻ mà ta tạm tha mạng để chúng kích động sự nổi loạn của quần chúng có lợi
cho cách mạng .
Loại 3 gồm
những nhân vật cao cấp, và những người, tuy không có tài năng và thực lực đặc
biệt, nhưng giàu sang, có địa vị xã hội cao, có ảnh hưởng, có quyền lực, và có
nhiều quen biết . Khi chúng ta dùng bạo lực vạch mặt họ, chỉ cho họ thấy họ là
những kẻ có tội ác với nhơn dân để họ sẽ trở thành tay sai của chúng ta .
Tài sản của
họ, ảnh hưởng của họ, quyền lực của họ, và những quen biết của họ là một kho
tàng vô tận của chúng ta, hỗ trợ hiệu quả cho sự nghiệp của chúng ta .
Loại 4 gồm
những người có tham vọng chính trị, và những đảng viên các đảng tự do . Chúng
ta cùng mưu tính với họ, giả vờ tuân thủ các kế hoạch của họ . Đến khi chúng ta
nắm quyền kiểm soát họ, thì chúng ta vạch mặt họ và dùng họ để gây rối loạn
trong nước .
Loại 5 gồm
những lý thuyết gia, những tên mưu đồ, những người cách mạng, và những kẻ
chuyên nói và viết dông dài về chính trị . Chúng ta nên cổ xúy họ, để họ sáng
tác những tuyên bố nảy lửa, kêu gọi bạo loạn, sau cùng, làm sao cho phần lớn bọn
họ biến mất không để lại tung tích, và những người cách mạng thực sự nhờ đó hưởng
lợi .
Loại 6 khá
quan trọng chỉ gồm các phụ nữ, có thể chia làm 3 loại nhỏ .
Loại phụ nữ
1 gồm những người nhẹ dạ, ngu xuẩn, không trí óc, mà chúng ta xử dụng như đàn
ông loại 3 và loại 4 .
Loại phụ nữ 2 gồm những phụ nữ hăng say, tài năng, tận
tâm, nhưng chưa đi với chúng ta, vì họ chưa giác ngộ cách mạng, chưa có kinh
nghiệm thực tế, và thiếu lòng say mê cách mạng . Họ phải được xử dụng như đàn ông loại 5 .
Loại phụ nữ 3 gồm những phụ nữ đi hoàn toàn với chúng ta,
được chúng ta kết nạp, và chấp nhận toàn bộ chương trình của chúng ta . Chúng
ta phải xem họ như một kho tàng quý giá nhứt, đóng góp rất nhiều cho sự nghiệp
cách mạng của chúng ta .
4 - Thái độ của Đảng cách mạng đối với nhơn dân
Đàng không
có một mục đích nào khác hơn là giải phóng trọn vẹn nhơn dân và đem lại hạnh phúc cho nhơn dân,
nghĩa là của công nhân lao động .
Nhưng vì
Đàng tin chắc rằng sự giải phóng và hạnh phúc của nhơn dân chỉ có thể giành được
bằng một cuộc cách mạng nhân dân quét sạch tất cả các chướng ngại vật trên tiến
trình cách mạng nên Đảng đóng góp tất cả sức mạnh và tài nguyên làm khủng bố và
phá hoại để vừa làm cho dân chúng sợ mà dễ chấp hành chỉ thị của cách mạng, vừa
gia tăng những đau khổ làm cho nhơn dân
kiệt lực để thúc đẩy họ phải tổng nổi dậy .
Đàng không
chấp nhận một cuộc « cách mạng nhơn dân » là một phong trào quần chúng tổ
chức theo tư tưởng Tây phương và kết thúc một cách trân trọng với những sở hữu
và các truyền thống của trật tự xã hội, và trước điều mà người ta gọi là văn
minh, đạo đức . Loại Phong trào quần chúng này cho đến nay chỉ nhằm lật đổ một
hình thức chánh quyền và thay thế bằng một thứ khác, và xây dựng một Nhà nước mệnh
danh là cách mạng .
Nhơn dân
chỉ có thể được giải phóng bởi một cuộc cách mạng hủy diệt tận gốc rễ Nhà nước,
và hủy bỏ tất cả các truyền thống, các giai cấp, và trật tự xã hội hiện tại
(lúc đó là nước Nga) .
Vã lại
Đàng không có ý định áp đặt lên nhơn dân một tổ chức từ trên mà hình thành, bỡi đó là công việc của các thế hệ
mai sau . Sự nghiệp của chúng ta là làm một cuộc hủy diệt khủng khiếp, rốt ráo,
toàn bộ, và không khoang nhượng .
Để tìm
cách tiếp cận với nhân dân, trước hết Đàng
liên minh với những nhân vật không ngừng chống đối chánh quyền, một cách
trực tiếp hay gián tiếp, bằng lời và bằng hành động, … Đàng cũng liên minh với
những kẻ cướp táo bạo, đó là những người cách mạng thực sự và duy nhứt .
Bìến đổi
các bang hội lục lâm, ăn cướp, du đảng thành một lực lượng vô địch, có khả năng
hủy diệt tất cả các cản trở trên đường đi của mình, đó là sự nghiệp của đảng,
mưu đồ của đảng, và mục đích của đảng .
Vì thế khi
tiếp cận với nhơn dân, chúng ta trước hết phải tìm cách kết hợp với những thành
phần nhơn dân vô sản, họ không ngừng chống đối những thành phần liên hệ xa gần
với chánh quyền như công chức, tư sản, doanh thương, …Chúng ta làm cách mạng là
phải liên kết với những kẻ cướp bạo dạng bởi họ mới là những người cách mạng thật
sự (lúc bấy giờ chống lại nhà nước Nga) .
Giải táng
những băng đảng cướp để biến chúng thành một sức mạnh cách mạng vô địch để tiêu
diệt tất cả trên tiến trình cách mạng, đó sẽ là sự nghìệp của tổ chức cách mạng
của chúng ta, của kế hoặch của chúng ta, đó sẽ là mục đích thật của người cách
mạng cộng sản chúng ta .
Nhận xét
Kiểm điểm
lại thành tích của đảng cộng sản ở Việt nam, chúng ta có thể quả quyết Hồ Chí
Minh và đảng cộng sản do ông dựng lên đúng là sản phẩm trí tuệ tinh ròng của
Serge Netchaïev . Nói cách khác, theo quan hệ tông chi, Hồ Chí Minh và đảng cộng
sản việt nam là con đẻ của Lê-nin và Staline, gọi Mao bằng bác, cháu đích tôn của
Serge Netchaïev .
Hồ Chí
Minh và đại bộ phận đảng viên lãnh đạo đều không giử tên thiệt của mình . Riêng
Hồ Chí Minh có hằng trăm tên khác nhau .
Hồ Chí
Minh đúng là một người cộng sản gưong mẫu bực nhứt . Những ngày đầu xuống tàu
thủy của Tây rửa chén, rửa chảo, quét đọn nhà bếp, Hồ Chí Minh lảnh lương còn
biết gởi tiền về nuôi cha ở Việt nam . Nhưng từ sau khi trở thành người cộng sản,
ông bỏ hẳn tình cha con anh chị em vì cho đó chỉ là thứ tình cảm ủy mỵ tiểu tư
sản . Trong thập niên 50, về Hà nội, Bà Nguyễn thị Thanh tới thăm, ông chỉ tiếp
chị không quá 30 phút vì bận việc nước ?
Vâng lời
Staline, chấp hành chỉ đạo của Mao Trạch-đông, ông ban hành lệnh cải cách ruộng
đất để thanh toán giới nông dân có ăn và trung lưu, cả quân nhơn, cán bộ đảng
viên gốc tiểu tư sản và có học, theo kháng chiến ví lòng yêu nước thật sự, để
sau đó đảng cộng sản chỉ còn đảng viên gốc du đảng, tội phạm hình sự, bần cố
nông, những người vốn dễ vâng lời không cần suy nghĩ . Thanh lọc xã hội để phục
vụ cách mạng .
Trong vụ
Bà Năm Cát Hanh Long, Hồ Chí Minh hiện rỏ, nổi cợm đúng là một người cộng sản
chuyên chính . Khóc tỏ lòng thương tiếc người phụ nữ nạn nhơn để tránh gây súc
động trong quần chúng bất lợi cho cách mạng lúc đó, ông vẫn để cho Đội Cải cách
giết nạn nhơn đúng theo đạo đức cách mạng .
Để tự bênh vực việc
làm gian ác của mình, Hồ Chí Minh viết trên báo Nhân Dân tố cáo Bà Năm là
« Địa chủ ác ghê » với những tội do chính ông bịa đặc hoàn toàn .
Xin kể một giai thoại
về Hồ Chí Minh để thấy tại sao ông chủ trương hủy diệt triệt để xã hội khi cách mạng cướp được chánh quyền . Tháng
6/1946, Tướng Salan của Pháp cùng Hồ Chí Minh trên đường qua Pháp, máy bay dừng
lại ở Ấn độ . Nghe Tướng Salan ca ngợi vẻ đẹp của Đền Taj Mahal trong lúc thăm
viếng, Hồ Chí Minh trả lời : « Tôi bị hấp dẩn bởi vẻ đẹp kiến
trúc, nhưng tôi muốn đừng ai mời tôi chiêm ngưởng những đề tài loại này . Chúng
tôi sẽ phải khởi đầu từ mảnh đất trống trơn . Chính từ đó, chúng tôi sẽ rút tỉa tinh hoa cách mạng của
chúng tôi sau khi đã thanh toán sạch quá khứ » (Salan, Memoires, t. I , trg 386, Jacques de Folin trích
dẩn trong Indochine, 1940-1955, Perrin, Paris, 1993) .
Vì lợi ích cách mạng,
Hồ Chí Minh không ngần ngại nói dối để gạt cả thế giới khi trả lời Hảng Reuter,
ông quả quyết : « Việt Minh không phải là một đảng toàn trị, Việt Minh
không phải cộng sản » (Jacques de Folin,
sđd, trg 189)
Sau khi Lê-nin chết, Hồ
Chí Minh hội nhập vào bộ máy của Kominterne . Và sợ bị nghi ngờ thân Boris Savourine, ông còn tự đặt mình trọn vẹn dưới
trướng của Zinoviev và Staline . Từ đây, Hồ đã tích cực hoạt động khủng bố dưới
sự lãnh đạo của bộ máy bí mật Kominterne . Nhắc lại những chi tiết này để giúp
những người còn ảo tưởng Hồ Chí Minh là người dân chủ, yêu nước, muốn vận động vai
trò lịch sử hồ chí minh để dựa vào đó chuyển hoá chế độ hiện tại ở Việt nam
theo dân chủ, xin hảy rủ bỏ đi ảo tưởng nguy hiểm này .
Tướng Giáp khẳng định
Hồ chí Minh là một người cộng sản cuồng tín nhưng theo ý tốt của Giáp nhằm đề
cao lãnh tụ : « Bác Hồ đến với chủ nghĩa lê-nin (léninisme) . Với Bác, chủ nghĩa
lê-nin chính là mặt trời mang lại niềm vui và hạnh phúc . Ngọn cờ chủ nghịa
lê-nin chính là biểu tượng của đức tin, là ngọn đuốc của hi vọng, con đường cứu
nước duy nhứt » (Jacques de Folin, sđd, trg
80) .
Di sản của Marx và
Netchaïev với « Giáo lý của người cách mạng » vốn là cha đẻ các phong
trào cách mạng cộng sản trong thế kỳ XX (Alnert
Camus, L’homme révolté, Gallimard, Paris, 1951, trg 210) vẫn còn được người cộng sản hà nội ngày nay áp dụng vào
thực tế cai trị Vìệt nam ở nhiều mặt, như khủng bố những người yêu nước trong
sáng, lương thiện, phần lớn là phụ nữ và tuổi trẻ bằng lực lượng công an du đảng,
thẳng tay sát hại đồng chí tranh giành quyền lực, cướp tài sản nhơn dân, … . Dưới
ánh sáng của « Giao lý của người cách mạng », đảng cộng sản hà nội quả
thật là một đảng cướp : cướp chánh quyền vì chưa bao giờ biết thỏa hiệp với
nhơn dân, cướp tài sản nhơn dân, cả mạng sống nhơn dân …khi nắm đưọc chánh quyền
.
Riêng về chủ thuyết
lãnh đạo, sau khi cộng sản sụp đổ toàn bộ do không khả năng mở ra tương lai, Việt
nam ngày nay đã thay đổi rỏ, đảng cộng sản chỉ « Giử độc tài chánh trị
với độc đảng . Tư tưởng duy nhứt, đam mê duy nhứt, mục đích duy nhứt của
đảng cách mạng chỉ là tiền ! »
.
(*) Trong bài « Chung quanh những luận điểm mới về Hồ Chí Minh – Dĩ bất biến, ứng vạn
biến và giải pháp Dân chủ Việt nam »,
tác giả, tôi, có ghi xuất xứ « Giáo
lý của người cách mạng, Serge Netchaïev » khi nói vể Hò Chí Minh phải
cướp chánh quyền ở Chánh phủ Trần Trọng Kim
Nguyễn
văn Trần
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét