'DEATH BY
CHINA' : Đọc và chết lặng
Trang 2 / 5
1. Chủ nghĩa thực dân Đại Hán
Cuốn sách Death by China (Chết vì tay Trung Quốc) dành riêng
một chương để nói về một đại chiến lược của Trung Quốc nhằm khai thác tài
nguyên của các nước nhỏ, xuất khẩu nhân công ồ ạt sang các nước này và tiến tới
biến họ thành “thuộc địa kiểu mới”.
Các
tác giả cho rằng đây là một thứ chủ nghĩa thực dân mới, mạnh mẽ và quyết liệt
hơn chủ nghĩa thực dân cũ của phương Tây nhiều.
Chiến
lược đó được gọi (không rõ khởi nguồn từ ai và vào lúc nào) bằng cái tên “Thả
mồi và lật lọng” (bait and switch).
Thả mồi và lật lọng
Peter
Navarro và Greg Autry viết: Chiến lược thả mồi và lật lọng của Trung Quốc luôn
bắt đầu theo cùng một cách: Chủ tịch, hoặc thủ tướng, hoặc bộ trưởng thương mại
nước này đến thăm thủ đô của một nước nào đó rất xa, như Djibouti, Niger hay
Somalia chẳng hạn. Ông ta đến đó và vẫy vẫy một cuốn sổ séc lớn, chào mời hứa
hẹn những khoản vay hào phóng, lãi suất thấp, để xây dựng cơ sở hạ tầng dân sự
hoặc quân sự của nước sở tại - bất kể đó là đường sá, cảng biển, hay quốc lộ,
có ích lợi, hay một cung điện xa hoa lãng phí cho nhà độc tài đang cầm quyền,
hay là súng AK-47s để kìm giữ những người dân cứng đầu cứng cổ dưới gót giày
đàn áp.
Và
để đổi lấy sự hào phóng của Trung Quốc, tất cả những gì đất nước chớm thuộc địa
kia phải làm gồm hai việc. Thứ nhất, họ phải trao quyền kiểm soát tài nguyên
thiên nhiên cho Trung Quốc để đổi lấy khoản vay. Từ đó, Trung Quốc phong tỏa
luôn nguồn tài nguyên của đất nước, phục vụ mục đích sử dụng riêng. Thứ hai, họ
phải mở cửa thị trường cho tất cả những thành phẩm mà các nhà máy, công xưởng ở
Trung Quốc sẽ sản xuất bằng nguyên vật liệu thô mà xứ thuộc địa kia cung cấp.
Từ đó Trung Quốc phong tỏa luôn một thị trường mới nổi.
Theo
hai tác giả, chiến lược “Thả mồi và lật lọng” này đang được Trung Quốc tiến
hành trên toàn thế giới. Ví dụ, CHDC Congo đã “tặng” cho Trung Quốc kho tài
nguyên đồng đỏ trị giá hàng tỉ đô la để nhận về dự án xây dựng cơ sở hạ tầng. Ghana Nigeria
Nhà đầu tư Trung Quốc này hiện làm chủ 15 nhà
máy với hơn 1.600 công nhân, các công ty xây dựng, khách sạn và nhà hàng tại
Nigeria. Ảnh: WORLD AFFAIRS COUNCIL
Khát tài nguyên
Như nhiều tài liệu khác bàn về chiến lược của
Trung Quốc “thu mua” tài nguyên trên toàn cầu, Death by China cũng cho
rằng một trong các nguyên nhân dẫn đến việc Trung Quốc kiếm tìm tài nguyên khắp
nơi là do nhu cầu tiêu thụ khổng lồ của họ. Cuốn sách cho biết Trung Quốc là
nơi tiêu thụ: một nửa lượng xi măng của thế giới, gần nửa lượng thép, một phần
ba lượng đồng đỏ, một phần tư lượng nhôm, khối lượng cực lớn crôm, côban, liti,
kẽm, gỗ v.v.
Tuy nhiên, vấn đề là không phải nước nào khát tài
nguyên cũng đều hành xử như vậy. Hai tác giả nhận xét rằng, trong khi phần lớn
các quốc gia trên thế giới đều xuất nhập khẩu tài nguyên thông qua hệ thống giá
cả trên thị trường quốc tế, tức là đều dựa vào thị trường tự do để phân phối
(hai ông gọi đây là “chủ nghĩa tư bản hợp tác”), thì Bắc Kinh thực thi “chủ
nghĩa tư bản thực dân” trên khắp châu Phi, châu Mỹ Latin và nhiều nước châu Á.
Death by China đưa ra một định nghĩa về chủ nghĩa thực dân Đại Hán này:
“Nắm quyền kiểm soát tài nguyên thiên nhiên - tài sản thật sự của quốc gia
thuộc địa. Xuất khẩu tài nguyên đó về Trung Quốc, thay vì để cho nước sở tại sử
dụng tài nguyên ấy để phát triển kinh tế. Sau đó tái xuất nguyên vật liệu thô
ấy trở lại nước sở tại nhưng lần này dưới hình thức thành phẩm, hàng hóa. Toàn
bộ quá trình tạo ra công ăn việc làm ở Trung Hoa lục địa, gia tăng lợi nhuận
cho các công ty của Trung Hoa lục địa và kéo dài thêm dòng người thất nghiệp ở
nước thuộc địa. Ở các nước thuộc địa kiểu mới đó, chỉ còn lại những công việc
nguy hiểm nhất, độc hại nhất, nghèo nhất, trong những ngành công nghiệp bóc
lột, còn những việc làm có giá trị cao thì đã chuyển hết sang Quảng Châu, Thành
Đô hay Thượng Hải”.
“Biển người” phủ khắp lục địa Đen
Một khía cạnh khác của “chủ nghĩa thực dân Đại
Hán” là xuất khẩu nhân công. Một dân biểu Ai Cập, ông Mustafa al-Gindi, từng
nói: “Sự thực là đến châu Phi, Trung Quốc không chỉ đem theo kỹ sư và nhà khoa
học. Họ đến đây mang theo rất nhiều nông dân. Đó là chủ nghĩa thực dân kiểu
mới. Không còn đạo đức, luân lý, giá trị gì nữa cả”.
Theo Death by China, sau khi đã “thả
mồi”, tức là cho nước thuộc địa vay tiền để xây dựng cơ sở hạ tầng, Trung Quốc
sẽ “lật lọng” bằng nhiều hình thức, trong đó có việc xuất khẩu nhân công sang
nước sở tại để tiến hành công trình xây dựng đó. Các tác giả trích dẫn một cuốn
sách có tựa đề China Safari (Cuộc đi săn của người Trung Quốc),
nói rằng: “Người Trung Quốc sẽ hút dầu và bơm dầu ấy vào những đường ống do
Trung Quốc sản xuất và canh gác, đến một cảng biển do Trung Quốc xây. Tại đây,
dầu được đưa vào các bồn của người Trung Quốc và chở về Trung Quốc. Nhân công
Trung Quốc sẽ xây cầu đường, đê đập, buộc hàng chục ngàn dân sở tại phải di
dời. Người Trung Quốc sẽ trồng trọt, chăn nuôi, để những người dân sở tại sẽ
chỉ ăn đồ ăn Trung Quốc, rau cỏ Trung Quốc, với các nguyên vật liệu nhập khẩu
từ Trung Quốc...”.
Thực ra, những “giai thoại”, “huyền thoại” về chủ
nghĩa thực dân kiểu Trung Hoa đã được nhắc đến từ lâu. Tháng 6-2011, trong một
cuộc trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, Đại tá Quách Hải Lượng, nguyên tùy
viên quân sự Việt Nam tại Trung Quốc nửa đầu thập niên 1980, cũng nhận định:
“Họ tiến hành một thứ chủ nghĩa bành trướng hiện đại, chủ nghĩa thực dân mới.
Cả thế giới hiện nay không nước nào đi xâm lược, lấy đất của nước khác. Nói
đúng hơn, họ có thể xâm chiếm nước khác bằng kinh tế, văn hóa, như Mỹ chẳng hạn
nhưng không có nhu cầu lấy đất. Còn Trung Quốc thì vừa lấy đất vừa di dân để
chiếm và giữ”, “Cứ nơi nào họ sang làm giúp ta thì họ rào lại, coi như lãnh địa
của họ, không ai được vào nữa. Họ nhập hàng hóa, từ đồ ăn thức uống, bát đĩa
tới cái... hố xí bệt đều là từ Trung Quốc, không dùng hàng Việt Nam”.
Nguyên do của tình trạng này được hai tác giả của
Death by China lý giải: Bắc Kinh cần phải xuất khẩu một cách có hệ
thống hàng triệu nhân công lao động sang “các nhà nước vệ tinh” ở châu Phi,
châu Mỹ Latin, châu Á, để giảm áp lực của nạn “nhân mãn”.
Một cách thẳng thừng, Peter Navarro và Greg Autry
so sánh việc Trung Quốc sử dụng chiến lược thực dân “Thả mồi và lật lọng” trên
khắp thế giới cũng giống như việc thắt một thòng lọng quanh cổ tất cả các nền
kinh tế, kể cả Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc. Hai ông cho rằng chiếc thòng
lọng này sẽ siết lại nếu Mỹ (và các đồng minh, đối tác) không sớm hành động
quyết liệt để ngăn chặn. Có lẽ vì tinh thần ấy mà cuốn Death by China
mang cái tên “dữ dằn” là Chết vì tay Trung Quốc - Đối đầu với con
rồng - Lời kêu gọi hành động toàn cầu.
Peter Navarro và Greg Autry.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét